Woningcorporaties worden al een tijd lang ‘overbevraagd’. Er komen alleen maar taken bij, terwijl de mogelijkheden om extra inkomsten te vergaren niet per se meegroeien. Al langere tijd hebben woningcorporaties geprofessionaliseerd, processen verbeterd, geoptimaliseerd, gerationaliseerd en wat al niet meer. Vooralsnog heeft dat grosso modo niet geleid tot een betere score waar dit het bereiken van de strategische doelstellingen betreft. Dat heeft een aantal oorzaken:
Natuurlijk komt er veel op je af, maar je hoeft niet overal in te stappen! Kiezen begint al met het opstellen van je strategische doelstellingen. De meeste corporaties hebben er ten minste vijf, meestal met ook nog de nodige subdoelstellingen. Daarvan weet je al op voorhand dat je die niet gaat halen. Doe dat dan ook niet! Kies. De tijd van optimaliseren, rationaliseren en nog verder verbeteren is zo onderhand wel voorbij. De tijd is rijp om minder te gaan doen en om dingen ‘af te leren’ in plaats van ‘erbij te nemen’ op je bordje.
Vaak hoor ik in gesprekken met managers en bestuurders: ‘Oh ja hoor dat, dat hebben we goed georganiseerd. We hebben een risk manager om onze (strategische) risico’s te managen’ of ‘Onze Compliance Officer gaat daarover’ of ‘Interne beheersing hebben we bij onze control afdeling neergelegd’. Daarmee lijkt interne beheersing (alles wat je doet om je strategische doelstellingen te kunnen bereiken) geregeld. Niets is minder waar! Interne beheersing is en blijft de verantwoordelijkheid van directie en MT. Door het neer te leggen buiten de hiërarchische structuur van de organisatie veroorzaak je een weeffout in eigenaarschap en verantwoordelijkheid. Ook, nee juist bij het management! Bij organisaties die resultaten (lees hun strategische doelen) behalen staan de managers hiervoor aan de lat. Durven ze te kiezen, nemen ze impopulaire maatregelen, wordt er gereorganiseerd voordat er gefuseerd wordt etc. etc. Er is op alle vlakken duidelijk wie er verantwoordelijk is en daar wordt ook naar gehandeld.
Een ander belangrijk punt is dat er veelal vol enthousiasme wordt begonnen met nieuwe dingen of zaken anders doen. Jammer genoeg worden de effecten daarvan maar zelden (goed) gemonitord, laat staan na afloop geëvalueerd. Als je voortgang wilt laten zien ten aanzien van het bereiken van je doelen (of juist niet), of inzicht wil geven in (beleids)wijzigingen of het stoppen met dingen die je als organisatie deed kan dat alleen als je de voortgang ook bewaakt en periodiek bekijkt ‘levert het nu op wat we hadden gedacht, of moeten zaken anders doen of stoppen?’ Alleen dan kun je rapporteren over wat je bereikt en niet, zoals nu nog steeds het geval is bij woningcorporaties (bijvoorbeeld in de jaarverslagen) over wat je doet.
Alleen als je als organisatie je interne beheersing op orde hebt, met managers die zich eigenaar voelen en ook de bijbehorende verantwoordelijkheid pakken heb je een kans om je strategische doelstellingen te halen. Daar is voor woningcorporaties nog veel winst te behalen.